► Zawartość wilgoci w pomieszczeniach jest zależna od temperatury, dobrej wentylacji i źródeł wilgoci którymi dysponujemy. Zarówno niska wilgotność jak i ta za wysoka, ciągnie za sobą wiele problemów dla ptaków oczywiście i dla ludzi z tym, że ptaki są bardziej wrażliwe na te czynniki.
Niska wilgotność (poniżej 35%) w pomieszczeniu powoduje swędzenie, suchą skórę, kichanie, wysychanie błon śluzowych, zwiększenie pyłu w pomieszczeniu, powoduje zły stan upierzenia, wyrywanie piór, przeziębienia, zapalenia płuc, obniża odporność. Niektóre bakterie i wirusy rozprzestrzeniają się szybciej w suchym środowisku. Bardzo duży wpływ ma również na inkubację przy lęgach, okazuje się bowiem, że jest przyczyną zamierania zarodków w różnych okresach inkubacji, której przyczyną jest wysychanie płynów i błon podskorupowych, utrudnia wylęg, lub go rozciąga w czasie. Same wyklute pisklęta są słabe, odwodnione, podatne na choroby i bardzo szybko padają.
Za wysoka wilgotność, która utrzymuje się w pomieszczeniu powyżej 70 % połączona z wysoką temperaturą, wiąże się z rozwojem mikroorganizmów, grzybów i pleśni, i chorób zakaźnych, które bardzo dobrze rozwijają się w wilgotnym środowisku, powoduje duszności, powstawianiu nieprzyjemnych zapachów, osadzanie się wody na przedmiotach i szybach. Za wysoka wilgotność jest również przyczyną złej inkubacji i wylęgu, dochodzi do zachłystowego uduszenia embrionów, pisklęta mogą wylęgnąć się ze wzdętymi brzuszkami, a odchów takich piskląt okaże się bardzo utrudniony.
Dlatego ważne jest aby w pomieszczeniu utrzymana była właściwa wilgotność, zwłaszcza w określonych porach roku – szczególnie zwracając uwagę na okresy grzewcze. Idealną temperaturą okazuje się 19-22°C przy której optymalna wilgotność powinna wynosić około 50-60% ale dla niektórych gatunków ptaków ta temperatura mogłaby się okazać zbyt chłodna.
Jaka wilgotność
Optymalna 60%
Średnia to 40- 50 %
Niska 30%
Jak sprawdzić wilgotność
Do tego celu służą specjalne przyrządy pomiarowe zwane higrometrem. Zazwyczaj w formie elektronicznej występują razem z innymi przyrządami takimi jak termometrem pokojowym. Na polskim rynku dostępne są w zależności od stopnia profesjanego sprzętu w różnych cenach, czasami dość wygórowanych.
Sposoby podnoszenia wilgotności
Od bardzo dawna jednym podstawowym sposobem podnoszenia wilgotności jest wieszanie mokrego ręcznika na źródle ciepła czyli kaloryferach, lub umieszczanie na nich nawilżaczy ceramicznych z wodą, ogrzana woda w nawilżaczu czy ręczniku uwalnia parę wodną i nawilża powietrze w pomieszczeniu.
Nawilżacze ultradźwiękowe – nawilżają powietrze i zapewniają odpowiedni poziom wilgoci. Niektóre lepsze typy posiadają wbudowany jonizator, oraz regulacje wilgotności, którą może wygenerować w pomieszczeniu.
Nawilżacze elektryczne – ich działanie polega na zasysaniu powietrza, które potem zostaje wyrzucane na zewnątrz wraz z cząsteczkami zimnej wody. Nie tylko nawilża powietrze, ale również oczyszczania je z zanieczyszczeń, pyłków, kurzu, i alergenów. Brudne nawilżacze mogą jednak przyczyniać się do rozpraszania drobnoustrojów, oraz grzybów.
fot. A. Janik
Dekoracyjne elementy w podnoszeniu wilgotności
Dobrą alternatywa przy podnoszeniu wilgotności w pomieszczeniach okazują się również elementy dekoracyjne, takie jak: ultradźwiękowe generatory mgły, pokojowe fontanny i kaskady, żelowe kulki umieszczone w dekoracyjnych wazonach, jak również zielona roślinność.
Dekoracyjne generatory mgły – drgająca z dużą częstotliwością membrana rozbija wodę tworząc mgiełkę w ten sposób odświeżania, jonizuje i nawilża powietrza podnosząc wilgoć która wzrasta do kilkudziesięciu procent. Dzięki procesowi podgrzewania wody, nie zawiera drobnoustrojów.
Pokojowe fontanny i kaskady – wprowadzają wodę w ruch i naturalnie przesycają powietrze w pomieszczeniu wilgocią, tutaj jednak należny zaznaczyć, że muszą co jakiś czas być czyszczone, a woda w miarę często powinna być wymieniana, ponieważ mogą być źródłem szkodliwych bakterii, które namnażają się w brudnej wodzie, które wraz z parującą wodą będę unosić się w powietrzu. Pamiętajmy, że organizm ptaka jest bardziej delikatny niż organizm ludzki. Takie kaskady jeśli ktoś jest pomysłowym człowiekiem można sobie wykonać samemu z kamieni (lub jednego większego kamienia) umieszczając w dekoracyjnej misie, koszt samej pompki jest niewielki.
Żelowe kulki – są to produkty do kompozycji roślin w wazonach zamiast wody, aby podnieść wilgoć. Kupuje się to w postaci granulek większych od ziarenka piasku i moczy się w wodzie przez około 6-8 godzin, po czym usuwa nadmiar wody. Granuli powiększają się i nabierają wodę, która z biegiem dni paruje. Takie kulki można umieścić w wazonach i są dodatkowym źródłem podnoszącym wilgoć, pod wpływem temperatury żel paruje i się kurczy, dlatego po czasie znowu moczymy je w wodzie. Należy jednak pamiętać że przy ptakach, które są wypuszczane na pokój (przede wszystkim papugach) muszą być odpowiednio zabezpieczone.
fot. A. Janik
Rośliny zielone – również podnoszą wilgotność pomieszczeniach, zwłaszcza te uprawiane w systemach hydroponicznych.
Bardzo dobrym sposobem na podnoszenie wilgotności okazują się akwaria nie koniecznie te największe, czasami warto w pomieszczeniu dla ptaków umieścić niewielkie akwarium z kilkoma okazami, by rozwiązać problem niedostatecznej wilgotności. Oczywiście zabezpieczając taki zbiornik od góry przed ptakami, które luzem latają po pomieszczeniu.
Koszty
Jednym z problemów doboru takiego odpowiedniego elektrycznego źródła wilgoci są dodatkowe koszty, które musimy ponieść zarówno koszty zakupu urządzenia, a te są bardzo różnorodne, jak i samej eksploatacji danego urządzenia, co wiąże się z poborem mocy. Większość nawilżaczy ultradźwiękowych pobiera moc 40 W (zwłaszcza te większe i bardziej rozbudowane w dodatkowe funkcje takie jak jonizatory), ale można spotkać i uboższe mniejsze wersje, które pobiorą moc już tylko 25 W, a nawet te malutkie 15 W. Tutaj dobór urządzenia uzależniony jest od powierzchni, którą chcemy nawilżyć.
Generatory mgły zazwyczaj pobierają moc 28 W.
Pokojowe fontanny i kaskady z reguły mają bardzo niski pobór mocy tylko 4 W, osobiście używam taką pokojową kaskadę, (na zdjęciu) gdzie już kilkanaście minut po włączeniu jest wyczuwalna zmiana wilgotności w pomieszczeniu, oprócz tego moje grzejniki są wyposażone w tradycyjne ceramiczne nawilżacze, oraz pomieszczenie przyozdobione żelowymi elementami w szklanych dekoracyjnych wazonach. Temperaturę utrzymuje w pomieszczeniu nie mniej niż 20-22 °C, posiadam również elektryczny nawilżacz, ale w zasadzie nie używam go w okresie zimowym, natomiast w okresie letnim w bardzo upalne dni jest używany od lat.
Tak wiec najtańszymi urządzeniami są dekoracyjne kaskady no i tradycyjne sposoby czyli stosowanie ceramicznych i innych nawilżaczy umieszczonych na źródłach ciepła, ale nie zawsze mogą one okazać się wystarczające.
Barierra
Środki do likwidacji drobnoustrojów i zapachów w pomieszczeniach hodowlanych
Z kwestią odpowiedniej wilgotności w pomieszczeniach hodowlanych ściśle związana jest także sprawa dezynfekcji powietrza, czyli likwidacja drobnoustrojów chorobotwórczych i mikroorganizmów jak pleśnie i grzyby, krążących wokół klatek i wolier z ptakami, zwłaszcza tam, gdzie ze względu na gatunek hodowanych ptaków konieczne jest stworzenie „tropikalnych” warunków, czyli podniesienia zarówno temperatury jak i wilgotności powietrza.
Oczywiście najlepszą metodą zapobiegania tego typu zanieczyszczeniom jest nienaganna czystość, częsta wymiana ściółki, regularne usuwanie resztek pokarmowych, dokładne mycie karmidełek i częsta wymiana wody w poidełkach, a także regularne wietrzenie pomieszczeń, w których trzymamy ptaki. Wiadomo, że zarazki chorobotwórcze, bardzo niebezpieczne grzyby i pleśnie biorą się przede wszystkim z brudu; im bardziej zaniedbana hodowla, tym lepiej czują się i rozwijają bakterie, zwiększające niebezpieczeństwo groźnych zachorowań i zatruć. Dopiero gdy z jakichś przyczyn takie profilaktyczne postępowanie jest niemożliwe lub utrudnione (np. zbyt wielka ilość ptaków w zbyt małych wolierach i klatkach, za niskie, szkodliwe dla niektórych ptaków egzotycznych temperatury panujące na dworze, trudne do wietrzenia pomieszczenia w piwnicach lub na strychach bez okien itp.) można, a nawet wręcz należy stosować specyfiki do dezynfekcji powietrza w rozpylaczach. Wszystkie wiodące firmy specjalizujące się w sprzedaży akcesoriów i produktów dla zwierząt mają w swoim asortymencie takie środki. Np. znana z doskonałych specyfików włoska firma Pineta produkuje bardzo dobry preparat pod nazwą Barierra, który rozpylony w okolicach klatek niezwykle skutecznie odkaża powietrze, niszcząc wszelkie niepożądane mikroorganizmy i bakterie. Barierra ma jeszcze tę zaletę, że neutralizuje nieprzyjemne zapachy i przyjemnie odświeża powietrze ponieważ jest na bazie olejków eterycznych, co dla krzątającego się wokół klatek hodowcy także nie jest bez znaczenia. Specyfik jest przy tym zupełnie nieszkodliwy dla samych ptaków, więc nawet gdy przez nieuwagę dojdzie do spryskania znajdujących się w klatkach i wolierach pokarmów, nie ma żadnego niebezpieczeństwa zatruć czy rozstrojów pokarmowych.
Oczywiście środki odkażające powietrze należy stosować z umiarem i tylko wtedy, gdy są rzeczywiście potrzebne; w często wietrzonych, czystych pomieszczeniach stosowanie specyfików nie jest potrzebne.
Autor. A. Janik
